Saç dökülmesi, insanların özellikle orta yaş döneminde sıkça karşılaştıkları bir durumdur. Erkeklerde, kadınlara nazaran daha sık görülen saç dökülmesi genellikle 20 ile 25 yaş arasında başlar ve erkeklerin yüzde 70’ine yakının yaşadığı bir durumdur. Herkeste, genetik ve çevresel faktörlere göre değişmek üzere farklı hızda ilerleyen saç dökülmesi, ilk aşamada saçların ön kısımlarında ve tepe bölgesinde incelme, saç köklerinin güç kaybetmesi ve sonuç olarak seyrelme ile başlar. Saç dökülmesi, fiziksel anlamda ortaya koyduğu değişim ile, bir engel teşkil etmemesine karşın psikolojik sorunlara neden olabilecek bir durumdur.
Saç dökülmesi çeşitleri ve nedenleri
Dermatolog bir doktor ile görüşme yaptığınızda ve saç dökülmesi düzeyiniz incelendiğinde, saç dökülmesi durumunuz için bir teşhis konulabilir. Saç dökülmesi, geçici dökülme ve kalıtımsal dökülme olarak ikiye ayrılır.
Geçici saç dökülmesi ve nedenleri
Saç dökülmesi, gelişimini tamamlamış ve güç kaybetmeye başlamış saç köklerinin, yeniden ve daha güçlü bir şekilde çıkmak adına dökülme sürecidir. Normal bir insanda günde ortalama 100 adet saç dökülmektedir ve bu normal sayılır. Günde 100 adetten fazla saç dökülmesi ise, ‘saç dökülme rahatsızlığı’ olarak ele alınabilir. Geçici saç dökülmesine neden olan durumlar aşağıdaki gibidir.
Gebelik ve doğum kaynaklı saç dökülmesi
Geçici saç dökülmesi nedenlerinden birisi, kadınların doğum sürecinde yaşadıkları dökülmedir. Hormonal dengesizlik yaşanması durumunda ve olası enzim eksikliklerinde, saçların gelişimi durabilir. Doğum kaynaklı geçici saç dökülmesi, doğumdan 5-6 ay sonra durmaktadır. Bu süreç, hormonların eski düzeyine dönüşü ile ilgilidir.
Stres kaynaklı saç dökülmesi
Kişinin yaşadığı psikolojik soruna bağlı olarak değişen stres kaynaklı saç dökülmesi, kısa sürede hızlı bir şekilde gelişebildiği gibi, uzun süreye yayılabilecek bir neden de olabilir. Sevgiliden ayrılma ya da yakın birinin kaybı, stres kaynaklı saç dökülmesine neden olabilir.
Saç kıran
Tıp literatüründe alopesi areata olarak bilinen ve bölgesel saç dökülmesi anlamına gelen saç kıran, genellikle 2 ile 2 buçuk santimetre çapında geçici saç dökülmesine neden olan bir hastalıktır. Saç kıranın, genellikle sık görüldüğü bir yaş aralığı yoktur. Erkeklerin dışında, kadınlarda da saç kıran hastalığı görülebilir. Uzun süreli ve yüksek stresten ötürü görülebilen saç kıran, vücut direncinin düşmesi kaynaklı yaşanır. Vücut direnci eski düzeyine çıktığında ise kayıp yaşanan bölgede saç yeniden çıkabilir.
Kozmetik ürün kaynaklı saç dökülmesi
Saç dökülmesi, deri altındaki dokuda yaşanan kan dolaşımı yavaşlaması kaynaklı bir sorundur. Saç için kullanılan kozmetik ürünlerde yer alan maddeler, saçlı deride çeşitli sorunlara yol açabilir, bu da saç dökülmesini tetikleyici bir faktör oluşturabilir. Şampuanların, saç boyalarının ve saça daha iyi bir şekil vermek için kullanılan malzemelerin yanlış tercih edilmesi durumunda, saç dökülmesi hızlanabilir. Bu ürünler, içerdikleri sentetik maddelerden kaynaklı olarak saçınıza zarar verebilir.
Yüksek ateş kaynaklı saç dökülmesi
Saç dökülmesi, yüksek ateş durumunda da tetiklenebilir. Tıpta postfebril alopesi olarak adlandırılan yüksek ateş kaynaklı saç dökülmesi, genellikle hastalandıktan 4 ile 6 hafta sonrasında görülür.
İlaca bağlı saç dökülmesi
Kullanılan ilaçlar ve içinde barındırdıkları bileşenler saç dökülmesine neden olabilir. Saç dökülmesine neden olan ilaçlar arasında antidepresanlar, kan sulandırıcı ilaçlar, doğum kontrol ilaçları ve yüksek dozda vitamin içeren ilaçlar yer alır. Saç dökülmesi, özellikle uzun süren tedavilerde kullanılan ilaçlarda, saç foliküllerinin etkilenmesine neden olabilen bileşenler içeren ilaçlardan ötürü hızlanabilir.
İlaçlar dışında, bazı hastalıklara kaynaklı saç dökülmesi de söz konusudur. Genetik ve hormonal hastalıklar içerisinde başta AIDS olmak üzere lichen planus ve folikülit hastalığı gelmektedir.
Yetersiz beslenme kaynaklı saç dökülmesi
Yetersiz ve dengesiz beslenme, saç dökülmesi konusunda önemli bir sorun yaratmaktadır. Tek taraflı beslenme olarak da ifade edilen dengesiz beslenme, vücudunuzda bazı mineral ve minerallerin eksik kalmasına neden olabilir. Saç sağlığı için olmazsa olmaz öneme sahip demir, kükürt, çinko ve B grubu vitaminlerin eksik alınması, saç dökülmesinin en önemli sebeplerinden bir tanesidir.
Kalıtsal saç dökülmesi ve nedenler
Kalıtsal saç dökülmesi, size aktarılan genlerden ötürü vücudunuzun bir dönemde gösterebildiği reflekslerdir. Erkeklik hormonu olan testesteron hormonunun güçlü olması, kalıtsal saç dökülmesi noktasındaki en önemli nedendir. Bu hormon, güçlü saç tellerinin incelmesine, ince tüylerin ise etkisinin azalmasına neden olur. Kalıtsal saç dökülmesi, genellikle önce alın köşesinde, ardından saç ayırma çizgisi ve başın üst kısmındaki seyreklik ile kendisini gösteren bir dökülme türüdür.
Androgenetik alopesi
Olağan kellik olarak ifade edilen androgenetik alopesi, bir hastalık olarak kabul edilmemektedir. Androgenetik alopesi, erkeklik hormonu olan androgenlerden kaynaklanan ve genellikle 20-25 yaş arasında görülen, saçların önce alın bölgesinde ardından da saç çizgisinde, son olarak ise kafa bölgesinde seyrekleşmesi ile kendini gösteren bir durumdur. Androgenetik alopesi, tüm kafayı kaplayabilir ve saçların tamamının dökülmesine neden olabilir, genellikle ense bölgesindeki saçlar dökülmemektedir. Bu durum, erkeklerin bir karakteristik özelliği olarak kabul görür.
Saç dökülmesini etkileyen çevresel faktörler nelerdir?
Saç dökülmesinde, hormonal faktörleri bir kenara bırakırsak birçok çevresel önemli faktör karşımıza çıkmaktadır. Bu faktörler saçların hızlı bir şekilde dökülmesine neden olabilir ve kısa vadede etkileri anlaşılabilecek türden olmayabilir. Saç dökülmesinin çevresel faktörleri şu şekilde sıralanabilir:
- Hava kirliliği düzeyinin yüksek olduğu bir yerde yaşanması
- Stres düzeyindeki artış
- Yetersiz ve dengesiz beslenme
- Kronik hastalıklar
- Bazı ilaçlar
- Kullanılan kozmetik ürünlerdeki zararlı bileşenler
