Genellikle yaş üstü bireylerde görünen sarı nokta hastalığı makula dejenerasyonu olarak da bilinmekle beraber merkezi görme kaybının en önemli sebeplerinden biridir. Toplumda %1,2 oranında 55 yaş üstü bireylerde ortaya çıktığı gözlemlenmiştir.
Sarı Nokta Hastalığı Nedir?
Retinanın keskin görmeden sorumlu olan kısmı makula retinanın tam ortasında bulunmaktadır. Merkezi görmekten sorumludur. Detayların görülmesine yarar. Okumak, iğneden iplik geçirmek gibi eylemler makula sayesinde gerçekleşir. Eğer retinanın makula kısmı iyi çalışmazsa görüşte karartı ve bulanıklık ortaya çıkar. Görme bozulmaz fakat santral yani merkezdeki görme bozulur. Örneğin kişi duvardaki çerçeveyi görebilir ancak detaylarını seçemez. Körlükle sonuçlanmasa da hasta kendi başına yaptığı eylemlerde ve sokağa çıkmada zorluk çekebilir. İlerleyebilen bir hastalık türüdür. İki farklı türü bulunmaktadır. Kuru ve yaş makula hastalığı olarak iki versiyonu mevcuttur.
Kuru makula hastalığı ya da kuru sarı nokta hastalığı en fazla rastlanan türdür. Tek göz ile başlayıp iki göze de yayılabilmektedir. Kuru sarı nokta hastalarının büyük bir çoğunda yaş sarı nokta hastalığı da gözlemlenir. Yaş sarı nokta hastalığının başka sebeplerle de ortaya çıkma riski vardır. Örneğin damar büyümesi sebebiyle damarlar retinaya kan sızdırabilir. Bu da makulada görme bozukluğuna sebep olur. Aynı zamanda gözün arkasında sıvı birikmesi retina ile RPE denilen tabaka arasında sıkışabilir. Bu da makulada şişme yapabilir ve görme bozuklukları ortaya çıkar.
Belirtiler Nelerdir?
Görsel bozulma, düz çizgilerin eğri görülmesi, ince detaylı işleri yaparken fazla ışığa ihtiyaç duyulması, loş ortama adapte olamama, merkezi görme kaybı, düşük renk yoğunluğu, yüzleri tanımada güçlük gibi belirtileri mevcuttur.
Riskleri Nelerdir?
Özellikle 50 yaş üzeri bireylerde görülme olasılığı fazladır. Aynı zamanda genetik geçmiş hastalığın nesillere aktarılmasında önemli rol oynar. Araştırmalar beyaz ırklarda sarı nokta hastalığının fazla olduğunu siyahi ırkta az görüldüğünü ortaya koymuştur. Aynı zamanda obezite, tütün kullanımı kalp hastalıkları olanlar sarı nokta hastalığı riski altındadırlar.
Sarı nokta hastalarında Charles Bonnet sendromu denilen görsel halüsinasyonlar gerçekleşebilir. Bu halüsinasyonlar ışık görme, geometrik şekiller, yüzler, insanlar şeklinde olabilir. Genellikle bilinç açıkken ve kontrol dışında gelişir.
Sarı Nokta Hastalığı Nasıl Engellenir?
Tamamen korunmak mümkün olmamakla beraber ilerlemesini yavaşlatmak mümkündür. Araştırmalarca sebze ve meyve ile yapılacak diyetlerin hastalığın yavaşlamasına yol açtığı gözlemlenmiştir.
Teşhisi Nasıl Konur?
Göz dibi muayenesi ile görmede bozukluk olup olmadığını anlamak mümkündür. Ayrıca retina tomografisi ile teşhis edilebilirken kişi kendisi de “kareli kağıt testi” yaparak hastalığı teşhis edebilir.
Nasıl Tedavi Edilir?
Geçmiş yıllarda hastalığı tedavi edebilmek amacıyla, hastalarda bulunan anormal damar ya da kılcal damar büyümelerini lazer tedavisi ile müdahale edilebiliyordu. Fakat hastalığın kökten çözümü mümkün olamıyordu. Sadece yavaşlamasına yardımcı olabiliyordu. Son 10 yıl içerisinde yaş tipteki sarı nokta hastalarına VEGF inhibitörleri sayesinde büyük fayda sağlandı. Hastaya enjeksiyon yardımıyla yaş sarı nokta hastalarında görüşü netleştirmeye yardımcı olduğu gözlemlenmiştir. Görme keskinliğinde önemli ölçüde iyileşme gözlemlenmiştir. Ancak kuru tip sarı nokta hastalığında göz içi enjeksiyon uygulamak mümkün değildir. Tek çözümü diyetler ile yavaşlamasını sağlamaktır.
